Την τελευταία μισή δεκαετία, πρωτοσέλιδο σε παγκόσμιο επίπεδο είναι το οικουμενικά δυσοίωνο φαινόμενο, που παίρνει σάρκα και οστά στην Ελληνική γη και που εγώ αποφάσισα να το ονομάσω Ο Ελληνικός Γρίφος.
Τι είναι ο Ελληνικός Γρίφος; Είναι ένα δύσκολο πρόβλημα που πρέπει άμεσα να λυθεί. Είναι η πιο περίπλοκη εξίσωση των μαθηματικών, που αναμφίβολα χορεύει ένα χορό μιζέριας με πολλές ανεξάρτητες μεταβλητές, η κάθε μία από τις οποίες έχει τα δικά της συμφέροντα και επιθυμίες, πράγμα που τις κάνει να αντικρούονται. Είναι ένας σύγχρονος λογιστικός γόρδιος δεσμός, αποτραβηγμένος πια από έναν αναμενόμενο και αναγκαίο ταυτόχρονα ρεαλισμό. Είναι το πώς η Ελλάδα θα καταφέρει να τα βγάλει πέρα με το υπέρογκο χρέος της.
Για να λυθεί ο κάθε γρίφος χρειάζεται πρώτα να αναφερθούν κάποια δεδομένα. Πρώτο και ιδιαίτερα σημαντικό είναι να αντιληφθούμε τι είναι αυτό που εμείς οι άνθρωποι ονομάζουμε χρήμα. Τα διάσημα λεφτά, που δεσπόζουν σε κάθε συζήτηση και έχουν γίνει το έμβλημα της σημερινής κοινωνίας, δεν είναι τίποτα παραπάνω από το έργο που παράγει ο κάθε άνθρωπος. Όσο πιο πολύ δουλεύεις, δηλαδή όσο πιο πολύ παράγεις, τόσο περισσότερα χρήματα θα έχεις. Αλλά επειδή ο άνθρωπος ον λογικό στον παραλογισμό του είναι, την απλή αυτή διαδικασία την κάναμε πιο πολύπλοκη. Βάλαμε μέσα πολλές και περίπλοκες παραμέτρους, ενώ ταυτόχρονα δώσαμε αξία στο ανύπαρκτο χρήμα, δηλαδή έργο που δεν έχει ακόμα παραχθεί ή που υπό όρους πρόκειται να παραχθεί. Εσείς χρειάζεται να μείνετε στα απλά μονοπάτια, δηλαδή στο ότι όσο πιο πολύ παράγει κάποιος, με βάση τη λογική, τόσο περισσότερα χρήματα θα έχει.
Το δεύτερο δεδομένο, που απαιτείται να γίνει αντιληπτό, είναι το πώς κινείται το χρήμα στον κόσμο. Φανταστείτε την κάθε χώρα σαν μία μηχανή που παράγει χρήματα. Λόγω του διεθνοποιημένου εμπορίου και των διεθνών οικονομικών σχέσεων, το χρήμα φεύγει σαν ρυάκι από κάθε χώρα και πάει σε όλες τις άλλες, ενώ από όλες τις άλλες επιστρέφει πίσω. Ουσιαστικά είναι μια ανταλλαγή. Σου στέλνω χρήματα, μου επιστρέφεις χρήματα, έχουμε και οι δύο χρήματα και είμαστε καλά. Πάλι αυτές τις σχέσεις οι άνθρωποι τις κάνανε δύσκολες και διαφορετικές, δημιουργώντας καταστάσεις που είναι πολυσύνθετες και στις οποίες δεν θα αναφερθούμε τώρα, γιατί θα χρειάζονταν άπειρα άρθρα για να τις εξηγήσουμε και μάλιστα πιθανόν χωρίς επιτυχία.
Το τρίτο και πιο σημαντικό που πρέπει να καταλάβει ο αναγνώστης είναι το πώς η Ελλάδα, η μικρή αυτή Βαλκανική χώρα του Ευρωπαϊκού νότου, έφτασε σε αυτή τη θέση. Η απάντηση είναι απλή και την γνωρίζεται ήδη. Υπέρογκα δημόσια έξοδα. Σπαταλήσαμε πολλά λεφτά για να κάνουμε λίγα πράγματα. Το πού πήγανε αυτά τα χαμένα χρήματα είναι μία άλλη υπόθεση, αλλά όπως και να έχει, δεν τα έχουμε εμείς. Δανειζόμασταν, σαν όλες τις υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες του κόσμου, αλλά δεν επενδύαμε, πράγμα που μας έκανε να καταναλώνουμε περισσότερα χρήματα από όσα παρήγαμε. Μαζί με την αποβιομηχανοποίηση της χώρας και την άγρια γραφειοκρατία, κυνηγήσαμε λες και ήταν κλέφτες πολλούς επενδυτές και καταδικάσαμε σε αιώνιο μαρτύριο την αυτόνομη επιχειρηματική πρωτοβουλία. Αποτέλεσμα; Δεν έχουμε παραγωγή, ενώ ταυτόχρονα ξοδεύουμε πολλά. Μας είδανε λοιπόν τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και αποφασίσανε πως δεν θα ήταν σωστό να μας δανείζουν πια, από την στιγμή που δεν είχανε εμπιστοσύνη, πως θα είχαμε τις δυνατότητες να ξεπληρώσουμε. Και εκεί άρχισε το δράμα.
Τα τελευταία χρόνια λοιπόν, η Ελλάδα μπήκε σε ένα δρόμο πολυτάραχο και χωρίς εύκολη επιστροφή. Πάρθηκαν αποφάσεις που έφεραν την χώρα στο χείλος του γκρεμού και στο οποίο ακόμα παραμένει παρά την έντονη προσπάθεια για καλυτέρευση του κλίματος. Μία ευκαιρία είχαμε να τελειώναμε όλο το δράμα και εκείνη ήταν στην αρχή, δηλαδή άμα πτωχεύαμε. Τότε όμως οι συνέπειες θα ήταν απρόβλεπτες για όλη την Ευρώπη, καθώς η οικονομική ταραχή θα απλωνόταν σαν πυρκαγιά από άκρη σε άκρη της ηπείρου και του κόσμου, ενώ οι χώρες της νομισματικής ένωσης θα πέφτανε σαν κομμάτια από ντόμινο η μία πίσω από την άλλη. Θα μπορούσανε να είχαν γίνει δραματικά πράγματα αν είχε ακολουθηθεί εκείνο το σχέδιο, αλλά θα μπορούσαν ίσως οι συνθήκες σήμερα να ήταν καλύτερες. Κανείς δεν ξέρει, γιατί κανείς δεν το έζησε. Έτσι αποφασίστηκε να μπούμε στο μονοπάτι της εσωτερικής πτώχευσης. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Αυτό που πέρασε η χώρα και που συνεχίζει και που θα συνεχίζει να περνάει, είναι απλά μία σιωπηλή πτώχευση και όχι μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις είναι κάτι καλό και επωφελές, δεν είναι δημοσιονομική και οικονομική γάγγραινα. Χρειαζόμαστε αλλαγές όσο ποτέ, αλλά πρέπει να είναι προς το συμφέρον της Ελληνικής Οικονομίας. Όπως και να έχει, σήμερα η Ελλάδα έχει ένα χρέος στο 175% περίπου του ΑΕΠ, ενώ ταυτόχρονα αφού δανείστηκε από άλλες χώρες για να αποπληρώσει τους πιστωτές της, χρωστάει σε άλλους Ευρωπαϊκούς λαούς, κάνοντας την αποπληρωμή του χρέους αυτού αναπόφευκτη.
Για να λυθεί ο κάθε γρίφος χρειάζεται πρώτα να αναφερθούν κάποια δεδομένα. Πρώτο και ιδιαίτερα σημαντικό είναι να αντιληφθούμε τι είναι αυτό που εμείς οι άνθρωποι ονομάζουμε χρήμα. Τα διάσημα λεφτά, που δεσπόζουν σε κάθε συζήτηση και έχουν γίνει το έμβλημα της σημερινής κοινωνίας, δεν είναι τίποτα παραπάνω από το έργο που παράγει ο κάθε άνθρωπος. Όσο πιο πολύ δουλεύεις, δηλαδή όσο πιο πολύ παράγεις, τόσο περισσότερα χρήματα θα έχεις. Αλλά επειδή ο άνθρωπος ον λογικό στον παραλογισμό του είναι, την απλή αυτή διαδικασία την κάναμε πιο πολύπλοκη. Βάλαμε μέσα πολλές και περίπλοκες παραμέτρους, ενώ ταυτόχρονα δώσαμε αξία στο ανύπαρκτο χρήμα, δηλαδή έργο που δεν έχει ακόμα παραχθεί ή που υπό όρους πρόκειται να παραχθεί. Εσείς χρειάζεται να μείνετε στα απλά μονοπάτια, δηλαδή στο ότι όσο πιο πολύ παράγει κάποιος, με βάση τη λογική, τόσο περισσότερα χρήματα θα έχει.
Το δεύτερο δεδομένο, που απαιτείται να γίνει αντιληπτό, είναι το πώς κινείται το χρήμα στον κόσμο. Φανταστείτε την κάθε χώρα σαν μία μηχανή που παράγει χρήματα. Λόγω του διεθνοποιημένου εμπορίου και των διεθνών οικονομικών σχέσεων, το χρήμα φεύγει σαν ρυάκι από κάθε χώρα και πάει σε όλες τις άλλες, ενώ από όλες τις άλλες επιστρέφει πίσω. Ουσιαστικά είναι μια ανταλλαγή. Σου στέλνω χρήματα, μου επιστρέφεις χρήματα, έχουμε και οι δύο χρήματα και είμαστε καλά. Πάλι αυτές τις σχέσεις οι άνθρωποι τις κάνανε δύσκολες και διαφορετικές, δημιουργώντας καταστάσεις που είναι πολυσύνθετες και στις οποίες δεν θα αναφερθούμε τώρα, γιατί θα χρειάζονταν άπειρα άρθρα για να τις εξηγήσουμε και μάλιστα πιθανόν χωρίς επιτυχία.
Το τρίτο και πιο σημαντικό που πρέπει να καταλάβει ο αναγνώστης είναι το πώς η Ελλάδα, η μικρή αυτή Βαλκανική χώρα του Ευρωπαϊκού νότου, έφτασε σε αυτή τη θέση. Η απάντηση είναι απλή και την γνωρίζεται ήδη. Υπέρογκα δημόσια έξοδα. Σπαταλήσαμε πολλά λεφτά για να κάνουμε λίγα πράγματα. Το πού πήγανε αυτά τα χαμένα χρήματα είναι μία άλλη υπόθεση, αλλά όπως και να έχει, δεν τα έχουμε εμείς. Δανειζόμασταν, σαν όλες τις υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες του κόσμου, αλλά δεν επενδύαμε, πράγμα που μας έκανε να καταναλώνουμε περισσότερα χρήματα από όσα παρήγαμε. Μαζί με την αποβιομηχανοποίηση της χώρας και την άγρια γραφειοκρατία, κυνηγήσαμε λες και ήταν κλέφτες πολλούς επενδυτές και καταδικάσαμε σε αιώνιο μαρτύριο την αυτόνομη επιχειρηματική πρωτοβουλία. Αποτέλεσμα; Δεν έχουμε παραγωγή, ενώ ταυτόχρονα ξοδεύουμε πολλά. Μας είδανε λοιπόν τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και αποφασίσανε πως δεν θα ήταν σωστό να μας δανείζουν πια, από την στιγμή που δεν είχανε εμπιστοσύνη, πως θα είχαμε τις δυνατότητες να ξεπληρώσουμε. Και εκεί άρχισε το δράμα.
Τα τελευταία χρόνια λοιπόν, η Ελλάδα μπήκε σε ένα δρόμο πολυτάραχο και χωρίς εύκολη επιστροφή. Πάρθηκαν αποφάσεις που έφεραν την χώρα στο χείλος του γκρεμού και στο οποίο ακόμα παραμένει παρά την έντονη προσπάθεια για καλυτέρευση του κλίματος. Μία ευκαιρία είχαμε να τελειώναμε όλο το δράμα και εκείνη ήταν στην αρχή, δηλαδή άμα πτωχεύαμε. Τότε όμως οι συνέπειες θα ήταν απρόβλεπτες για όλη την Ευρώπη, καθώς η οικονομική ταραχή θα απλωνόταν σαν πυρκαγιά από άκρη σε άκρη της ηπείρου και του κόσμου, ενώ οι χώρες της νομισματικής ένωσης θα πέφτανε σαν κομμάτια από ντόμινο η μία πίσω από την άλλη. Θα μπορούσανε να είχαν γίνει δραματικά πράγματα αν είχε ακολουθηθεί εκείνο το σχέδιο, αλλά θα μπορούσαν ίσως οι συνθήκες σήμερα να ήταν καλύτερες. Κανείς δεν ξέρει, γιατί κανείς δεν το έζησε. Έτσι αποφασίστηκε να μπούμε στο μονοπάτι της εσωτερικής πτώχευσης. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Αυτό που πέρασε η χώρα και που συνεχίζει και που θα συνεχίζει να περνάει, είναι απλά μία σιωπηλή πτώχευση και όχι μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις είναι κάτι καλό και επωφελές, δεν είναι δημοσιονομική και οικονομική γάγγραινα. Χρειαζόμαστε αλλαγές όσο ποτέ, αλλά πρέπει να είναι προς το συμφέρον της Ελληνικής Οικονομίας. Όπως και να έχει, σήμερα η Ελλάδα έχει ένα χρέος στο 175% περίπου του ΑΕΠ, ενώ ταυτόχρονα αφού δανείστηκε από άλλες χώρες για να αποπληρώσει τους πιστωτές της, χρωστάει σε άλλους Ευρωπαϊκούς λαούς, κάνοντας την αποπληρωμή του χρέους αυτού αναπόφευκτη.
Με όσα αναφέρθηκαν, θα ήθελα πολύ τώρα να προσπαθήσουμε μαζί να λύσουμε τον Ελληνικό Γρίφο. Αν ξεκινήσουμε από τα απλά και βασικά, θα υποθέσουμε πως το χρέος (Χρέος/ ΑΕΠ) με την παραγωγή μίας χώρας έχουν σχέση σχεδόν δυσανάλογη. Όσο περισσότερη παραγωγή έχεις, τόσο καλύτερα μπορείς να ελέγξεις το χρέος σου. Επομένως θέλουμε παραγωγή. Ήρθε η ώρα για τον μέσο Έλληνα να αφήσει την αστική ζωή και να κινηθεί προς το κυνήγι των ατελείωτων ευκαιριών που παρέχει η Ελληνική Γη. Σκοπός πρέπει να είναι η ικανοποίηση των αναγκών της παγκόσμιας και εγχώριας αγοράς (δεν παράγεις αυτά που θες εσύ, αλλά αυτά που χρειάζεται η αγορά). Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να γίνουν πάρα πολλές μεταρρυθμίσεις, στις διαδικασίες, στην γραφειοκρατία και στον τρόπο λειτουργίας του Ελληνικού Δημοσίου. Είναι κάτι πολύ δύσκολο, αλλά εφικτό. Επιβάλετε επιτέλους να γίνουμε ένα κράτος άξιο, με βάση τα δυτικά πρότυπα και ίσως τα διεθνή πρότυπα. Η προϋπόθεση όμως για να γίνει αυτό είναι πως πρέπει να αλλάξουμε εμείς. Το Ελληνικό κράτος είναι ζωντανό και αποτελείται από μικρά, αλλά πάρα πολύ σημαντικά κύτταρα, που είμαστε εμείς οι πολίτες. Και όταν μιλάω για αλλαγή δεν εννοώ να αλλάξει ο πληθυσμός ή να υιοθετήσουμε περιοδικές συμπεριφορές, ίσα ίσα για να βγούμε από τον δαίδαλο και μετά να ξαναπηδήξουμε πάλι μέσα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μία εσωτερική αλλαγή. Από την καρδιά και το μυαλό μας, να κατεδαφίσουμε την κακότροπη ιδεολογία μας. Να αντιληφθούμε πως το κράτος είμαστε εμείς και όχι μία μεγάλη αγελάδα με λεφτά, που την αρμέγεις συνεχώς και δίχως σταματημό. Από τις πιο απλές και μικρές καθημερινές κινήσεις μας, μέχρι τις μεγαλύτερες και πιο σύνθετες αποφάσεις μας, εμείς είμαστε αυτοί που πρέπει να αλλάξουν. Μόλις τα καταφέρουμε, δεν θα υπάρχει δύναμη στον κόσμο που θα μπορέσει να μας σταματήσει. Μπορούμε να χτίσουμε μαζί την νέα χρυσή εποχή της νέας Ελληνικής ιστορίας. Μπορούμε να γραφτούμε στα βιβλία σαν αυτοί που τα κατάφεραν και ξεπέρασαν όλες της δυσκολίες. Μπορούμε να λύσουμε την πιο δύσκολη μαθηματική εξίσωση, να βρούμε την άκρη του γόρδιου δεσμού που δένει τις καρδιές μας, να αποπληρώσουμε το υπέρογκο αυτό χρέος που βαραίνει τις πλάτες μας. Και να λοιπόν η λύση του Ελληνικού γρίφου: Οι Έλληνες.
Άρθρο συντακτών Block Of News.
Άρθρο συντακτών Block Of News.